Zó belangrijk is je vaginale flora

Gelukkig is dit onderwerp geen taboe meer, want de gezondheid van je vagina is echt superbelangrijk; en nog veel meer wanneer je zwanger bent.

Korte inhoud van dit blog-artikel:

1. Wat is ‘vaginale flora’?
2. Hoe de vaginale flora verandert tijdens de zwangerschap
3. Hoe beschermen lactobacillen ons tegen vaginale infecties?
4. Wanneer kan het misgaan?
5. Wat is de slijmvlies route?
6. Een vicieuze cirkel
7. Waarom is een gezonde vaginale flora tijdens de zwangerschap zo belangrijk?
8. Hoe herken je een bacteriële vaginose?
9. Wat kan ik doen bij een (vermoeden van) bacteriële vaginose?
10. Bacteriële vaginose en intimiteit
11. Samengevat
12. Wetenschappelijke referenties

Wat is ‘vaginale flora’?

Met vaginale flora wordt bedoeld de miljarden bacteriën en andere micro-organismen die zich in en op je vagina bevinden; deze bacteriële gemeenschap wordt ook wel ‘vaginaal microbioom’ genoemd. Net als in je darmen zijn er goede, neutrale en potentieel ziekmakende bacteriën.

Een gezonde vagina bevat voor ongeveer 95% goede bacteriën uit de groep ‘lactobacillen’.

Hoe de vaginale flora verandert tijdens de zwangerschap

Het is opmerkelijk hoe de samenstelling wijzigt van de vaginale flora tijdens een zwangerschap; men vermoedt dat dit komt door de hormonale veranderingen. (1) Rond de 4e, 5e maand neemt de diversiteit af ten voordele van de lactobacillen; waardoor de bescherming richting vaginale infecties toeneemt. Bij het naderen van de bevalling neemt deze diversiteit weer toe, waardoor de vaginale flora weer meer lijkt op deze van een

niet-zwangere vrouw.

Hoe beschermen lactobacillen ons tegen vaginale infecties?

Lactobacillen produceren stoffen zoals melkzuur en waterstofperoxide. Deze zorgen ervoor dat je vagina een eerder zuur milieu met een ‘PH’-waarde van rond de 4,5 heeft; waardoor gisten, schimmels en ‘slechte bacteriën’ geen kans krijgen.We spreken dan van een goede ‘balans’ die je kan beschermen tegen allerlei ‘vaginale infecties’.

80% van de vrouwen heeft weleens last gehad van vaginale klachten zoals jeuk, irritatie of afwijkende afscheiding; daarnaast hebben 2 op de 3 vrouwen wel eens een schimmelinfectie gehad(2). Vaak denken vrouwen dan direct aan een seksueel overdraagbare aandoening, maar dat is meestal niet het geval. Het delicate microbiële evenwicht kan door meerdere factoren verstoord worden; dan is er sprake van een ‘bacteriële vaginose’ (BV). Typische verstoorders zijn onder meer Gardnerella, Mycoplasma, Campylobacter, Trichomonas vaginalis, minder vaak voorkomend zijn herpes, gonorroe enz.

Wanneer kan het misgaan?

1. Seks kan de delicate balans van het vaginale microbioom verstoren, vooral als er een verandering is in de pH-waarde of als schadelijke bacteriën worden geïntroduceerd.
2. Hormonale schommelingen zoals tijdens een zwangerschap, menstruatie, overgang
3. Een overmatige consumptie van suiker kan de groei van schadelijke bacteriën in de vagina bevorderen.
4. Strakke kleding kan de luchtcirculatie beperken en de vochtigheid verhogen, waardoor een omgeving ontstaat die gunstig is voor de ongewenste bacteriën.
5. Geparfumeerde producten kunnen irritatie en verstoring van de vaginale flora (goede bacteriën) veroorzaken.
6. Antibiotica kunnen zowel schadelijke als nuttige bacteriën in het lichaam doden, waardoor de darmflora verstoord kan raken, wat bijgevolg het risico op terugkerende infecties verhoogt.
7. Anticonceptie, stimulatie van de eierstokken, aandoeningen zoals PCOS en endometriose kunnen een nadelig effect hebben op het vaginale microbioom
8. De darmflora is van invloed op de vaginale gezondheid vanwege de verplaatsing van bacteriën via de ‘slijmvliesroute’

Wat is ‘de slijmvlies- route’?

In ons lichaam zijn er verschillende slijmvliezen, dunne en vochtige bekledingen, die verschillende delen van ons lichaam bedekken. Twee belangrijke slijmvliezen bevinden zich in de darmen en de vagina.

Bacteriën migreren vanuit de darmen naar de vagina ; in de gezonde situatie vullen ze de nodige lactobacillen aan, maar in de ongezonde situatie kunnen dit ook potentieel

ziekmakende bacteriën zijn die de vaginale flora verstoren en mogelijk vaginale infecties veroorzaken of verergeren

Dus, de slijmvlies route is eigenlijk de manier waarop micro-organismen vanuit de darmen via de slijmvliezen naar de vagina kunnen bewegen, en dit kan de vaginale gezondheid beïnvloeden. Het handhaven van een gezonde darmflora en vaginale flora en zuurtegraad is belangrijk om dit soort verstoringen te voorkomen.

Een Vicieuze Cirkel

Dáárom dat vaginale infecties vaak herhaaldelijk terugkeren; wanneer de oorzaak ervan in de vorm van schimmels of bacteriën zich in de darmen bevindt, en deze wordt aangepakt met antibiotica zien we vaak verbetering gevolgd door een nieuwe infectie: omdat het darmmicrobioom na deze kuur geen gezond evenwicht heeft kunnen vinden, net zomin als de vaginale flora en zuurtegraad.

In de Ideale Wereld zou deze medicatie enkel en alleen de foute schimmel of bacterie aanpakken, helaas is dit bijna nooit het geval.

Antibiotica brengen meestal schade toe aan zowel de gewenste als de ongewenste

micro-organismen, en het kan tot een jaar duren vooraleer de darmflora terug min of meer hersteld is van een antibioticakuur; vaak is er verlies van (ook nuttige) soorten. Wanneer de bacteriën die nodig zijn voor de immuniteit ook verminderd aanwezig zijn, wordt de kans op een herhaling van infectie groter.

Zó kan je in een vicieuze cirkel komen die je gezondheid niet ten goede komt.

Waarom is een gezonde vaginale flora tijdens de zwangerschap zo belangrijk?

Er zijn 3 belangrijke redenen om nu aandacht te geven aan je vaginale gezondheid:

1. Wetenschappelijk onderzoek toont een relatie met de gezondheid van het vaginale microbioom en het risico op een spontane abortus of een vroeggeboorte.(3,4) Vroeggeboorte is 's werelds grootste doodsoorzaak onder pasgeborenen (5), met meer dan een miljoen sterfgevallen per jaar. Daarnaast komen ook nog eens de mogelijke langetermijneffecten; onder andere ontwikkelingsachterstand, gezichts- en gehoorproblemen en chronische gezondheidsproblemen. (6)
2. Daarnaast is het ook voor de ontwikkeling van je baby erg belangrijk dat je de juiste bacteriën meegeeft tijdens de geboorte; de lactobacillen waarmee je baby tijdens een natuurlijke vaginale bevalling mee in contact komt zijn te beschouwen als een ‘primer’, nodig voor de goede aanhechting van de andere bacteriën.
3. In België worden zwangere vrouwen sinds de jaren ‘90 systematisch gescreend op de aanwezigheid van ‘GBS’ bacteriën (groep B-streptococcus bacteriën); dit gebeurt in week 35-37, via een vaginale ‘swab’. Minstens 20% van de vrouwen test positief op deze test, waarna het protocol is dat er antibiotica wordt gegeven, oraal of via een baxter; net vóór of tijdens de bevalling/geboorte. In een vagina met een gezonde microbiële samenstelling met een correcte zuurtegraad kunnen GBS-bacteriën niet overleven.

Hoe herken je een bacteriële vaginose?

Vaak is er een onevenwichtige vagina zonder onderstaande klachten, indien je wel klachten hebt kan je een of meerdere van de volgende symptomen hebben:

• Een dunne witte of grijze vaginale afscheiding
• Een droge vagina
• Pijn, jeuk of een branderig gevoel in de vagina
• Een sterke visachtige geur, vooral na het vrijen
• Brandend gevoel bij het plassen
• Jeuk aan de buitenkant van de vagina
• Een onprettige geur

Wat kan ik doen bij een (vermoeden van) bacteriële vaginose?

Je arts of gynaecoloog kan je vagina onderzoeken en een staaltje vaginaal vocht ter onderzoek naar het laboratorium sturen. De eventuele therapie die daarop volgt bestaat dan meestal uit antibiotica. Als darmtherapeute bied ik dit onderzoek aan in de vorm van een test die je zelf thuis kan afnemen en naar het labo opsturen. De onderzoeksresultaten en een natuurlijke darmvriendelijke therapie worden je dan indien nodig bezorgd.

Bacteriële vaginose en intimiteit

Bacteriële vaginose (BV) wordt over het algemeen niet beschouwd als een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) omdat het geen infectie is die wordt veroorzaakt door een specifiek pathogeen, zoals bijvoorbeeld chlamydia of gonorroe. In plaats daarvan wordt BV meestal geassocieerd met een verstoring van de normale bacteriële balans in de vagina.

Hoewel BV niet wordt beschouwd als een SOA, is er wel enig bewijs dat seksuele activiteit, met name onbeschermde seks met een nieuwe partner, het risico op het ontwikkelen of verergeren van BV kan vergroten. Dit komt doordat seksuele activiteit de vaginale pH kan beïnvloeden en de vaginale flora kan verstoren, wat kan bijdragen aan de ontwikkeling van BV. Het hebben van meerdere seksuele partners kan ook het risico vergroten.

Samengevat:

Gezonde bacteriën in de vagina zorgen voor een zuur milieu dat ziektekiemen afstoot. Meerdere factoren kunnen de vaginale gezondheid aantasten, waardoor er een onevenwicht kan ontstaan ter hoogte van de vaginale flora.

Dit doet het risico op een spontane abortus of een vroeggeboorte stijgen en ook het risico op het gebruik van antibiotica rondom het tijdstip van de bevalling/geboorte, wat dan weer vele mogelijke nadelige gevolgen kan hebben voor de pasgeborene.

Mijn Oplossing?

De vaginale flora tijdig testen en veilig behandelen met natuurlijke middelen; dat is namelijk perfect mogelijk!

We testen op schimmels en foute bacteriën zoals onder meer GBS (groep B-streptococcen) met een eenvoudige, betaalbare test die je zelf thuis kan afnemen en aansluitend naar het labo stuurt.

Enkele dagen later krijg je van mij je uitslag en een therapievoorstel op maat toegestuurd; ik werk uitsluitend met natuurlijke middelen die veilig zijn voor je baby🙏

’

Wetenschappelijke referenties:

1.  Romero, R. et al. (2014). De samenstelling en stabiliteit van de vaginale microbiota van normale zwangere vrouwen is anders dan die van niet-zwangere vrouwen. Microbioom. 2049-2618
2. GezondheidsNet.nl
3. Gudnadottir U, Debelius JW, Du J, Hugerth LW, Danielsson H, Schuppe-Koistinen I, Fransson E, Brusselaers N. The vaginal microbiome and the risk of preterm birth: a systematic review and network meta-analysis. Sci Rep. 2022 May 13;12(1):7926. doi: 10.1038/s41598-022-12007-9. PMID: 35562576; PMCID: PMC9106729.
4. Feehily, C., Crosby, D., Walsh, C.J. et al. Shotgun sequencing of the vaginal microbiome reveals both a species and functional potential signature of preterm birth. npj Biofilms Microbiomes 6, 50 (2020). https://doi.org/10.1038/s41522-020-00162-8
5. NIDI Nederlands Interdisciplinary Demographic Institute ‘ Wereldwijde afname van sterfte rond geboorte stagneert’ PETER EKAMPER | 30 juni 2023 | DEMOS jaargang 39, nummer 6 - juni 2023
6. Schindler T, Koller-Smith L, Lui K, Bajuk B, Bolisetty S; New South Wales and Australian Capital Territory Neonatal Intensive Care Units’ Data Collection. Causes of death in very preterm infants cared for in neonatal intensive care units: a population-based retrospective cohort study. BMC Pediatr. 2017 Feb 21;17(1):59. doi: 10.1186/s12887-017-0810-3. PMID: 28222717; PMCID: PMC5319155.