Opgepast voor deze hormoonverstoorder!

14 maart 2024

Korte inhoud van dit blog-artikel:

Wat zijn hormoonverstorende stoffen ?
Wat is BPA ?
Wat is het probleem met BPA ?
Kleine hoeveelheden BPA tonen reeds een negatief effect
Hoe kan je hormoonverstorende stoffen vermijden ?
Wetenschappelijke referenties

“Je ontsnapt er alleen aan wanneer je weet dat ze er zijn én waar ze zitten: hormoonverstorende stoffen; denk aan nagellak, make-up, synthetische parfums, wasmiddelen en huisparfums bijvoorbeeld.”

Wat zijn hormoonverstorende stoffen?

Hormoonverstorende stoffen zijn in de natuur voorkomende of door de mens geproduceerde chemische stoffen die de effecten van hormonen in het lichaam kunnen nabootsen.

Deze hormoonontregelaars verstoren onze hormoonbalans door zich te binden aan hormoonreceptoren. Receptoren kan je beschouwen als ‘parkeerplekken’: deze zijn vrij specifiek, zoals parkeerplaatsen gereserveerd voor specifieke nummerplaten. Hierdoor kunnen hormonen zich niet goed aan de receptoren kunnen binden en niet de gewenste reactie uitlokken. (1)

Onderzoek toont aan dat zelfs kleine dosissen hormoonverstorende schadelijke gevolgen kunnen hebben voor onze gezondheid, met name voor de voortplanting, en een verhoogd risico op misvormingen, kanker, diabetes type 2 en AD(H)D. (2)(3)(4)

Wat is BPA?

BPA is de afkorting voor Bisfenol A: een chemische stof die in veel producten voorkomt. Het is een xeno-oestrogeen dat ook wel ‘nep-hormoon’ of ‘pseudo-hormoon’ wordt genoemd.

BPA wordt gebruikt in plastics bij wijze van weekmaker en vind je in onder

meer

plastic flessen
(voedsel)verpakkingsmateriaal zoals de binnenkant van conservenblikken
implantaten
speelgoed
vloerbedekking

Wat is het probleem met BPA?

BPA veroorzaakt vruchtbaarheidsproblemen

Bij mannen werd aangetoond dat BPA de vruchtbaarheid en de kwaliteit van het sperma van mannen negatief beïnvloedt (7) met een lager aantal zaadcellen en een verminderde beweeglijkheid van de zaadcellen. (8)

Bij vrouwen: talrijke studies hebben een verband ontdekt tussen BPA en vrouwelijke onvruchtbaarheid: BPA brengt schade aan de normale functie van de baarmoeder, eierstokken, en eileiders (9) en kan leiden tot onvruchtbaarheid, subfertiliteit, onregelmatige hormoonproductie, onregelmatige menstruatiecyclus en vervroegde menopauze. (10)

BPA heeft een negatief effect op onze darmbacteriën

En het verhoogt bij mensen met darmontstekingen de klachten blijkt uit onderzoek (6). Het type bacteriën dat negatief beïnvloed wordt door BPA zijn degenen die verantwoordelijk zijn voor de productie van serotonine (dat is je gelukshormoon!), een belangrijke neurotransmitter die, bij een tekort daaraan, kan leiden tot angst en depressie.

BPA verhoogt het risico op buikvet

Buikvet is ontstekingsbevorderend vet, dat onder invloed van het xeno-oestrogeen BPA kan ontstaan.

BPA verhoogt het risico op aandoeningen

Zoals diabetes, kanker, ontwikkelingsstoornissen, misvormingen en hart- en vaatziekten, astma, allergieën en autisme:

Bij kinderen met autisme werd gemiddeld 17x meer BPA gevonden
Kleine hoeveelheden BPA tonen reeds een negatief effect

Tijdens een studie van de Harvard School of Public Health werd de hoeveelheid BPA gemeten in urine van proefpersonen die vijf dagen na elkaar een kop soep uit blik of verse soep hadden gegeten. Er werd twintig keer meer BPA gevonden in de urine van proefpersonen die soep uit blik hadden gegeten.

Wetenschapper dr. Jenny Carwile: "We weten al een tijd dat het drinken van vloeistoffen uit bepaalde harde plastics de hoeveelheid BPA in het lichaam kan verhogen. Deze laatste studie laat zien dat ingeblikt eten een nog grotere zorg is."

Steeds meer fabrikanten bieden hun levensmiddelen aan in BPA-vrije verpakkingen. Maar let op : kunststof kan ook andere schadelijke bestanddelen bevatten, zoals BPS en weekmakers.

Van het alternatief BPS werd gedacht dat het minder snel in voeding zou ‘lekken’, maar onderzoek toont dat het al aanwezig is in 81 procent van de Amerikanen. Als je bedenkt dat minder dan één deeltje per triljoen de cel-functie kan verstoren en dat de negatieve gevolgen van BPS dezelfde kunnen zijn als die van BPA is de conclusie: vermijd zo veel mogelijk alle plastics.

Er is een hele lijst van stoffen met een hormoon-ontregelende werking die door de EU werden goedgekeurd...

Ja, dat lees je goed. Hier lees je er meer over. We krijgen deze binnen wanneer we naïef en daardoor onvoorzichtig zijn. Over de daarnaast mogelijke en te verwachten interacties van deze stoffen wordt niets gemeld. En met meer dan 1000 verschillende hormoonverstorende stoffen (5) is daar bijna niet aan te beginnen.

Vind je het vreemd dat steeds meer mensen kampen met vruchtbaarheidsproblemen? Of zich met een ander geslacht identificeren? Dat er meer en meer mensen homoseksuele gevoelens ervaren? Natuurlijk dat dat ‘niet uitmaakt’, homoseksualiteit is trouwens van alle tijden. En het zal me ‘boeien’ of iemand op mannen of vrouwen valt; het gaat me erom dat dit voor deze mensen vaak een heel proces is:

het zich ‘anders voelen’ of
zich ‘niet thuis voelen‘ in hun eigen lichaam
dit aanvaarden of niet
zich ‘uiten’
de ongemakkelijke reacties van sommige mensen, of erger nog
het zich door sommigen niet geaccepteerd voelen...

Het gaat me uitsluitend om het onnodig menselijk lijden dat het met zich meebrengt. Daar kunnen we met zijn allen een pak meer empathisch mee omgaan, en dat lijkt me dringend nodig ook; maar dan nog blijft al het bovenstaande gelden. Die ‘door Europa goedgekeurde lijst met aangetoond hormoonverstorende stoffen’... Serieus: is deze er gekomen in het belang van de mensen, of in het belang van de industrie?

Hoe kan je hormoonverstorende stoffen vermijden?

Let op met Make-up

Verzorgingsproducten en make-up bevatten volop hormoonverstorende stoffen: haarkleuringsproducten bevatten resorcinol, lippenstift parabenen, in parfum vind je phtalaten, en als je je nagels lakt krijg je triphenyl phosphate binnen. Ook kinderen ontsnappen er niet aan: in zonnecrème zit benzophenone, en shampoo tegen hoofdluis bevat permithrine.

In de natuurwinkel vind je veiligere producten. Wanneer je balans tussen omega-3 vetzuren en omega-6 vetzuren goed is, zal je huid de zon beter verdragen. Zonlicht is gezond en nodig voor de aanmaak van vitamine D.

Let op met tandpasta

Bij de apotheek vind je fluoride-vrije tandpasta; Nog een veiliger alternatief is kokosolie, de niet-geraffineerde variant; deze verstoord de mondbacteriën niet, sterker nog: kokosolie zorgt voor een gezonde mondflora en is veilig te gebruiken op iedere leeftijd, anders dan de fluor waar -met reden!- op vermeld staat dat je het niet mag inslikken. Wist je dat stoffen gemakkelijk kunnen worden opgenomen via het mondslijmvlies? Tandpasta-chemicaliën dus ook...

Vermijd voeding uit blik

Het vaak aanwezige witte laagje aan de binnenkant van blikjes bevat relatief veel BPA. Vele verpakkingen bevatten de meest uiteenlopende materialen en chemicaliën die in de voeding terecht kunnen komen.

OK : glas -emaille-keramiek-hout-kurk-onbewerkt papier en onbewerkt textiel
NIET OK: kunststof-metaal-bewerkt papier en karton

Vermijd kasticketten

Thermisch bedrukte kasticketten bevatten BPA. Bij aanraking kan er een deel in de bloedbaan komen (via dendritische cellen die aan sampling doen ter hoogte van de huidbarrière).

Poets clean

Dus met zo weinig mogelijk chemicaliën. In de natuurwinkel vind je poetsproducten die je veilig kan gebruiken, deze zijn ook een pak vriendelijker voor het milieu. Je kan zelfs prima poetsen met de juiste bacteriën! Daarover meer in de volgende blog: Poetsen met bacteriën

Wetenschappelijke referenties :

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6962585/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6219165/#

https://www.epa.gov/endocrine-disruption/what-endocrine-disruption

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32857150/

https://www.endocrine.org/patient-engagement/endocrine-library/edcs

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6043754/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20053623/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27417731/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5479690/